Postępowanie karne w sprawie o spowodowanie wypadku komunikacyjnego w ruchu drogowym (art. 177 § 1 i 2 Kodeksu Karnego) – prawo, procedury i praktyka.

ZAGADNIENIA WSTĘPNE

1. Typologia przestępstw w ruchu drogowym z art. 177 § 1, art. 177 § 2, 178 § 1, 1a i 3 oraz art. 178a § 1 i 4 Kodeksu Karnego.
2. Formy podstawowe i formy kwalifikowane.
3. Nowe zasady przepadku pojazdu mechanicznego lub jego równowartości – art. 44b ustawy Kodeks Karny.
4. „Umyślność” lub „nieumyślność” przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 Kodeksu Karnego (wypadek komunikacyjny).

[Dyskusja, przykłady z praktyki/kazusy; przykłady projektowe]

CZĘŚĆ I: Postępowanie przygotowawcze – wypadek drogowy.

5. Rola Prokuratora w postępowaniu przygotowawczym.
6. Najczęstsze błędy Prokuratora w postępowaniu przygotowawczym.
7. Problematyka braku dostatecznych ustaleń przez organ sprawujący kontrolę ruchu drogowego – Policję.
8. Znaczenia oględzin powypadkowych dla postępowania przygotowawczego:

a. miejsce odrzutu pojazdów,
b. lokalizacja pojazdów względem miejsca wypadku,
c. oględziny pojazdów i stanu technicznego pojazdów,
d. ślady na jezdni,
e. stan techniczny opon i oświetlenia pojazdu,
f. pora wypadku drogowego,
g. oświetlenie drogi w miejscu wypadku,
h. ocena warunków widoczności uczestników wypadku.

9. Ocena zasadności powołania biegłego sądowego z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych.
10. Najczęstsze uchybienia biegłych sądowych z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych.
11. Tendencyjność opinii biegłych sądowych z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych powołanych przez Prokuraturę:

a. problematyka „autosugestii” biegłego,
b. trudność w określeniu sprawstwa i winy wybranego uczestnika ruchu drogowego w przypadku naruszenia przez obu uczestników wypadku drogowego przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym,
c. brak możliwości poczynienia ustaleń, a przypuszczenia na etapie sporządzania opinii.

12. Wpływ opinii biegłego sądowego z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych na dalszy przebieg postępowania karnego.

[Dyskusja, przykłady z praktyki/kazusy; przykłady projektowe]

CZĘŚĆ II: Postępowanie sądowe – wypadek drogowy.

13. Rola sądu karnego w dojściu do prawdy materialnej.
14. Konieczność oceny wszystkich elementów związanych z wypadkiem drogowym:

a. istniejąca organizacja ruchu drogowego na drodze w kontekście zatwierdzonej organizacji ruchu obowiązującej na dzień zdarzenia,
b. rozbieżności w organizacji ruchu,
c. właściwa klasyfikacja prawna elementów pasa drogowego i powinnych zachowań uczestników ruchu drogowego w świetle ustawy Prawo o ruchu drogowym,
d. ustalenie wszystkich przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym, które zostały naruszone przez uczestników wypadku drogowego.

15. Problematyka winy, przyczyniania się do winy, „współwiny”- skutki dla dalszego postępowania karnego.
16. Słaba jakość biegłych sądowych z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadku drogowego jako problem proceduralny i prawnomaterialny dla sądu karnego.

a. brak znajomości lub pobieżna znajomość przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym,
b. brak odnoszenia się do zatwierdzonej stałej/czasowej organizacji ruchu obowiązującej na dzień wypadku drogowego,
c. nieumiejętność interpretacji programu sygnalizacji świetlnej przez biegłego,
d. forsowanie obranej wersji zdarzenia i brak oczekiwanej konstruktywnej samokrytyki biegłych.

17. Rola Obrońcy Oskarżonego (adwokata, radcy prawnego) w postpowaniu karnym w sprawie o spowodowanie wypadku drogowego.

a. umiejętna argumentacja i przyjęta linia Obrony,
b. umiejętne składanie wniosków dowodowych,
c. umiejętne kontrargumentowanie zarzutów Oskarżyciela Publicznego i Oskarżyciela Posiłkowego.

18. Rola pełnomocnika Pokrzywdzonego (adwokata, radcy prawnego) w postępowaniu karnym w sprawie o spowodowanie wypadku drogowego.

a. umiejętna argumentacja i przyjęta linia oskarżenia,
b. umiejętne składanie wniosków dowodowych,
c. umiejętne kontrargumentowanie zarzutów Obrońcy Oskarżonego.

19. Możliwość wnoszenia opinii prywatnych innych biegłych z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych – znaczenie opinii prywatnych w świetle art. 7 Kodeksu Postępowania Karnego.
20. Znaczenie art. 201 Kodeksu Postępowania Karnego dla sądu karnego– kiedy skorzystać z opinii uzupełniającej a kiedy powołać nowego biegłego sądowego?
21. Znaczenie art. 198 § 1 Kodeksu Postępowania Karnego przy powoływaniu nowego biegłego sądowego z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych.
22. Postępowanie w sprawie zaistnienia kilku rozbieżnych opinii.
23. Powołanie biegłych instytucjonalnych, a możliwość konfrontacji biegłych sądowych.
24. Znaczenie psychologicznych aspektów powstania wypadku drogowego:

a. Rola biegłego z zakresu psychologii transportu i ruchu drogowego,
b. Rola biegłego z zakresu psychiatrii i psychologa.

25. Ucieczka z miejsca wypadku jako okoliczność obciążająca sprawcę wypadku drogowego.
26. „Szok powypadkowy” a ucieczka z miejsca wypadku drogowego.
27. Substancje psychoaktywne, stan po użyciu alkoholu i uczestnictwo w wypadku pod wpływem alkoholu – okoliczności obciążające lub indyferentne prawnie.

[Dyskusja, przykłady z praktyki/kazusy; przykłady projektowe]

CZĘŚĆ III: Wyrokowanie i ocena materiału dowodowego.

28. Wypadek drogowy (art. 177 § 1 i 2 Kodeksu Karnego) jako przestępstwo pospolite.
29. Rozstrzygnięcia sądów karnych w sprawach wypadków drogowych:

a. rozbieżności w linii orzeczniczej,
b. „analogiczne stany faktyczne” – różne rozstrzygnięcia,
c. śmierć uczestnika ruchu drogowego jako piętno ‘pozaprawne’ na Oskarżonym,
d. aspekty psychologiczne i medialne wyroków w sprawie wypadków drogowych.

30. Wpływ i poziom wymiaru kary na społeczeństwo i bezpieczeństwo ruchu drogowego.
31. Niewinny ale winny – sytuacje bez wyjścia i problematyka orzecznicza.
32. Aspekty obciążeń psychicznych dla sędziego referenta przy ferowaniu wyroku karnego – problematyka „złotego środka”.

[Dyskusja, przykłady z praktyki/kazusy; przykłady projektowe]